Roverij stoppen zodra het zich voordoet

Herkennen

Tijdens roverij kan je een verhoogd aantal bijen op de bijenstand zien in een zigzagpatroon zien vliegen en zoeken naar openingen rond de bijenkasten. Ook kun je bijen zien vechten op de vliegplank of bijen zien die proberen de kast binnen te dringen via de vliegopening of spleten tussen rompen. Daarbij kan het gedrag van de bijen tijdens inspecties defensiever zijn dan normaal en kan je vaak meer dode bijen opmerken aan de vliegopening. Wanneer de roverij goed aan de gang is, kun je veel bijen zien uitvliegen aan de beroofde kast, aslof er een goede dracht is en soms zelfs nog tijdens de valavond, wanneer het bij de andere kasten al rustig is (Joustra, 1934). Nadat een kast beroofd is kun je kapotgereten wasdeksels en dergelijke terugvinden aan de betrokken kasten of op hun kastbodem (Willingham et al., 2015). Eens een bij succesvol heeft kunnen roven, keert zij met de buit in haar volle honingmaag terug en rekruteert ze meer bijen om deel te nemen aan de roverij. Zo kan een kast binnen enkele uren helemaal leeggeroofd zijn en zal ze dus veel lichter wegen dan ervoor. Je kunt de rovende kast identificeren door bij de beroofde kast de afvliegende bijen met meel te bepoederen en de bijen die de andere kasten binnengaan te observeren. Eens je bepoederde bijen in een andere kast ziet binnengaan, kun je concluderen dat die kast de rovende kast is (Joustra, 1934).

© Kristina Gratzer

© Kristina Gratzer

Stoppen

Eerst en vooral is het belangrijk genoeg preventieve maatregelen te nemen, zoals beschreven in “Het risico op roverij verminderen“. Als je ziet dat roverij aan de gang is bij een kast, reduceer je de vliegopneing tot de breedte van één bij en kun je de rovende bijen met water besproeien (met een handspray of met een sproeisysteem), om de deze op andere gedachten proberen te brengen. Bij hardnekkige roverij, kun je even de vliegopening helemaal sluiten tot de roverij ophoudt (en bv. de volgende dag weer openen) en bedekken met een obstakel, zoals gaas of met takjes om de vliegopening moeilijker bereikbaar te maken eens je deze weer een klein beetje opent (één bij breed). Als je de vliegopening helemaal afsluit, zorg dan wel voor voldoende ventilatie en water, zeker wanneer het warm is, door bv. de varroabodem op de open stand te zetten en onder het deksel snel een klein schaaltje water te plaatsen waar de bijen aankunnen, maar niet in kunnen verdrinken. Verklein in dit geval ook de vliegopening van de andere volken op de stand tot één of enkele bijenbreedtes, omdat de teleurgestelde roverbijen nu deze zouden kunnen beginnen belagen (Joustra, 1934). Blijf de situatie in de gaten houden. Als je in het slechtste geval roverij bij een volk niet kunt stoppen, kun je proberen de kast naar een andere bijenstand te verplaatsen. Om de roverbijen om de tuin te leiden, kun je op de leeggekomen plaats een lege kast zetten.

Tot slot is het interessant op te merken dat men experimenteert met het analyseren van videos van de vliegopening die aantallen inkomende en uitgaande bijen registreren en met geluidsopnamen binnen bijenkasten om roverij (automatisch) te kunnen identificeren en ook het risico erop te voorspellen (Tashakkori et al., 2020; Tashakkori et al., 2021).

Referenties

Joustra, J. A. (1934). Het bijenboek. F.J.S. Van Der Peijl – Hansweert, Nederland. 504p.

Tashakkori, R., Buchanan, G. B., Craig, L. M. (2020). Analyses of Audio and Video Recordings for Detecting a Honey Bee Hive Robbery. Conference paper (SoutheastCon 2020). 10.1109/SoutheastCon44009.2020.9249684

Tashakkori, R., Hamza, A. S., Crawford, M. B. (2021). Beemon: An IoT-based beehive monitoring system. Computers and Electronics in Agriculture, 190, 106427. https://doi.org/10.1016/j.compag.2021.106427

Willingham, R., Klopchin, J., Ellis, J. (2015). Robbing Behavior in Honey Bees. EDIS, 3. View of Robbing Behavior in Honey Bees | EDIS

Roverij – Imkerpedia

ROVERS EN BEROOFDEN – konVIB

ROVERIJ – konVIB

Beekeeping ALERT: Fall Inspections Can Cause Robbing!