Εσωτερική αξιολόγηση των αποικιών
Οι μελισσοκόμοι πρέπει να γνωρίζουν τι πρέπει να αναζητούν κατά τις επιθεωρήσεις των κυψελών για να διασφαλίσουν την υγεία και την παραγωγικότητα των μελισσιών τους.
Οι τακτικές επιθεωρήσεις κυψελών αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της επιτυχημένης μελισσοκομίας. Η συχνότητα αξιολόγησης των μελισσιών εξαρτάται από το μέγεθος της παρέμβασης, τον λόγο για τον οποίο γίνεται και την προτίμηση του μελισσοκόμου.
Αποτελεί αδιαμφησβήτητα ένα εργαλείο διαχείρισης που βοηθά στον προγραμματισμό των δραστηριοτήτων της κυψέλης, στη μείωση της ποσότητας του φαρμάκου που χρησιμοποιείται, στην επιλογή βασίλισσας για αυξημένη παραγωγή μελιού, βοηθά στον εντοπισμό ασθενειών σε αποικίες, στη μείωση του φορτίου ασθενειών καθώς και την εξάπλωσή της σε γειτονικά μελισσοκομεία. Αναπόσπαστο κομμάτι ο έλεγχος αποθεμάτων τροφής από όπου εξαρτάται η γενική διαχείριση στην μετέπειτα πορεία του μελισσιού.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΟΙ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ
Οι μελισσοκόμοι πρέπει να γνωρίζουν τι πρέπει να αναζητούν κατά τις επιθεωρήσεις των κυψελών για να διασφαλίσουν την υγεία και την παραγωγικότητα των μελισσιών τους. Ακριβώς όπως οι τακτικοί έλεγχοι με έναν γιατρό είναι απαραίτητοι για την υγεία μας, οι τακτικές επιθεωρήσεις των κυψελών είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία των μελισσοσμηνών μας. Κατά τη διάρκεια αυτών των επιθεωρήσεων, ελέγχετε για συμπτώματα ασθενειών ή παρασίτων, την ποιότητα τας βασίλισσας, τη διαθεσιμότητα χώρου για την ωοτοκία της βασίλισσας, την επάρκεια τροφής και τη συνολική υγεία της κυψέλης. Εντοπίζοντας έγκαιρα πιθανά προβλήματα, μπορείτε να λάβετε προληπτικά μέτρα για να αποτρέψετε την κλιμάκωση τους, διασφαλίζοντας έτσι την επιβίωση και την παραγωγικότητα των μελισσιών σας. Η συχνότητα επιθεώρησης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την περιοχή σας, την εποχή του χρόνου και την υγεία της κυψέλης. Ωστόσο, ένας καλός εμπειρικός κανόνας είναι να επιθεωρούνται κάθε 7-10 ημέρες κατά τη διάρκεια της ενεργού περιόδου, επιτρέποντάς σας να παρακολουθείτε την πρόοδο της κυψέλης και να εντοπίσετε τυχόν προβλήματα έγκαιρα.
Τι παρατηρούμε:
Νωρίς την Άνοιξη σε ηλιόλουστες μέρες όπου υπάρχει δραστηριότητα πτήσης του μελισσιού και θερμοκρασίες που επιτρέπουν μία γρήγορη επιθεώρηση εξωτερικά αλλά και εσωτερικά, στοχεύουμε κυρίως στον έλεγχο τροφών αλλά και στη διαπίστωση κάποιων ανωμαλιών όπου μπορούμε να παρατηρήσουμε:
Μέλισσες που έχουν το κεφάλι τους σφηνωμένο μέσα στα κελιά. Αποτελεί βασική ένδειξη έλλειψης τροφής. Το μελίσσι αυτό κινδυνεύει από ασιτία. Για να το επαναφέρουμε εάν δεν έχει πεθάνει τροφοδοτούμε άμεσα με χλιαρό σιρόπι.
Όταν επικρατούν θερμοκρασίες που είναι πάνω από 10-12οC, στα προβληματικά μελίσσια δεν υπάρχει δραστηριότητα. Αποτελεί ένδειξη ολοκληρωτικής απώλειας, ή ένδειξη μικρού μελισσιού.
1. Φραγή της εισόδου από νεκρές μέλισσες. Η πόρτα είναι δυνατό να βρεθεί κλειστή από μέλισσες που πέθαναν μετά από μακροχρόνιο εγκλεισμό στην κυψέλη. Άμεση απομάκρυνση και καθαρισμός ώστε να υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας με τον εξωτερικό χώρο, αποφεύγοντας φυσικά δυσάρεστες εκπλήξεις υπερθέρμανσης μέσα στο χειμώνα.
2. Τρήματα κηρήθρας στον πυθμένα και στην είσοδο της κυψέλης, δείγμα εισβολής κάποιου ανεπιθύμητου επισκέπτη, στην περίπτωσή μας ποντικιού, ενδεχομένως και λεηλασίας.
3. Σορός νεκρών μελισσών μπροστά στην κυψέλη. Υποψία λεηλασίας που προκλήθηκε από πιθανή απουσία της βασίλισσας.
4. Μελίσσια τα οποία αυτή την περίοδο μένουν ορφανά πολύ εύκολα λεηλατούνται από τα υπόλοιπα με την πρώτη ευκαιρία που τους δίνεται μετά από σύντομη μάχη. Επίσης ανησυχία από τη στιγμή που υπάρχει βασίλισσα. Οι νεκρές μέλισσες στην είσοδο των κυψελών προϋποθέτουν δύο πράγματα. Είτε οφείλεται σε μακροχρόνιο κλείσιμο μέσα στην κυψέλη μετά από χαμηλές θερμοκρασίες είτε στην ύπαρξη δυστυχώς νοσεμίασης. Στη δεύτερη περίπτωση φυσικά ένα δείγμα μελισσών σε ένα από τα εργαστήρια για εξέταση θεωρείται σωστός χειρισμός.
Νεκρές μέλισσες από Νοζεμίαση (Nosema Apis)
Είσοδος ποντικιού σε αδύνατο μελίσσι το Χειμώνα
Ποιότητα της βασίλισσας
Ένας πρωταρχικός τρόπος προσδιορισμού της ποιότητας μιας βασίλισσας είναι να εξεταστεί το μοτίβο των αυγών και η ανάπτυξη γόνου στα πλαίσια. Η επιθεώρηση των πλαισίων γόνου θα πρέπει να γίνεται σε τακτική βάση κατά τη διάρκεια επιθεωρήσεων ρουτίνας. Μια βασίλισσα υψηλής ποιότητας θα παρουσιάσει ένα σταθερό και άφθονο μοτίβο γόνου. Αρχικά ομόκεντροι κύκλοι ηλικιωμένου γόνου θα πρέπει να παρατηρούνται σε ένα σφιχτό μοτίβο με λίγα άδεια κελιά που παρεμβάλλονται, με τον παλαιότερο γόνο στο εσωτερικό και τον νεότερο γόνο προς τα έξω. Το αντίθετο σηματοδοτεί ασθένειες ή βασίλισσα χαμηλής απόδοσης, δηλ. κακής ποιότητας. Ο αριθμός των πλαισίων γόνου που υπάρχουν σε ένα μελίσσι θα ποικίλλει, αλλά ο συσχετισμός του πόσος γόνος θα πρέπει να αναμένεται κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων εποχών θα βοηθήσει τον μελισσοκόμο να καταλάβει εάν παράγεται πολύ λίγος γόνος, γεγονός που περιορίζει την επέκταση της αποικίας. Τους χειμερινούς μήνες παράγεται περιορισμένος γόνος, αλλά όταν η πρώτη χορτονομή είναι διαθέσιμη και ο καιρός επιτρέπει την έξοδο για τη συλλογή γύρης, η παραγωγή γόνου θα επεκταθεί γρήγορα. Καθώς παράγεται νέος γόνος, οι μέλισσες που διαχειμάζουν θα αντικατασταθούν και είναι απαραίτητο αυτές οι μέλισσες αντικατάστασης να είναι υγιείς και άφθονες. Βεβαιωθείτε ότι η βασίλισσα έχει άφθονο χώρο για τη γέννα της, υπάρχουν επαρκή αποθέματα τροφής που περισσεύουν για να αναπτύξουν νέο γόνο. Οποιαδήποτε απόκλιση από την υγιή όψη του γόνου (μαργαριταρένιες λευκές προνύμφες, μη τρυπημένο ή αφαιρεμένο κάλυμμα νύμφης) μπορεί να υποδηλώνει κάποιο σοβαρό πρόβλημα που τελικά θα επηρεάσει την ικανότητα του μελισσιού να αναπτύσσεται, να παράγει μέλι και να επιβιώσει. Ο εντοπισμός προβλημάτων είναι σημαντικός, καθώς ένας μελισσοκόμος μπορεί να διορθώσει την κατάσταση λαμβάνοντας μέτρα έγκαιρα και κατάλληλα.
Κακή ποιότητα της βασίλισσας
Παραγωγική βασίλισσα
Οι βασίλισσες μπορεί να πεθάνουν ξαφνικά για διάφορους λόγους, συνηθέστερα από κάποια ασθένεια, λόγω μεγάλης ηλικίας, λόγω κακής ποιότητας που δεν ανταποκρίνεται σε απαιτήσεις κάποιας νομής ή από σφάλμα μελισσοκόμου. Όταν ένα μελίσσι χάνει τη βασίλισσα της, ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή οπισθοδρόμηση στην ανάπτυξη και την παραγωγικότητα του μελισσιού. Ένα μελίσσι χωρίς βασίλισσα για παρατεταμένη περίοδο δεν θα επιβιώσει. Η συμπεριφορά των εργατριών αλλάζει δραματικά αφού συνειδητοποιήσουν ότι η βασίλισσα δεν είναι πλέον παρούσα, την οποία ανιχνεύουν μέσω των φερομονών της κάτω γνάθου. Εάν υπάρχει γόνος, οι εργάτριες θα ξεκινήσουν την κατασκευή βασιλικών κελιών που ονομάζονται «έκτακτης ανάγκης», πάνω από αυγά ή προνύμφες και θα ξεκινήσουν τη διατροφή αυτού του γόνου για να εξελιχθούν σε βασίλισσες. Οι εργάτριες επίσης μπορούν να μεταφέρουν γόνο σε υπάρχοντα κενά κύπελλα που υπάρχουν περιμετρικά σε περίπου κάθε κηρήθρα. Τα περισσότερα βασιλικά κελιά παράγονται μέσα στις πρώτες 2 ημέρες μετά την απώλεια της βασίλισσας. Μία αποικία θα προσπαθήσει να παράγει κατά μέσο όρο 20 βασίλισσες. Αντίθετα αν αποτύχει και μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς γόνο, τότε αναλαμβάνουν δράση οι ωοτόκες εργάτριες. Πολλές εργάτριες έχουν τη δυνατότητα να γεννήσουν αυγά, αλλά η παρουσία φερομονών της βασίλισσας αναστέλλει την ανάπτυξη των ωοθηκών και των αδένων της κάτω γνάθου. Οι εργάτριες θα αρχίσουν γενικά να γεννούν 23-30 ημέρες μετά την απώλεια της βασίλισσας και σε αντίθεση με τις κανονικές βασίλισσες, θα γεννούν πολλά αυγά ανά κελί. Τα αρρενοτόκα μελίσσια γενικά δεν δέχονται εύκολα νέες βασίλισσες. Γενικά, τα μελίσσια πρέπει να περιέχουν αυγά τις περισσότερες εποχές του έτους που υπάρχει γύρη. Εξαιρέσεις αποτελούν περιόδους έλλειψης νέκταρ ή γύρης που συμβαίνει συχνά το καλοκαίρι και το χειμώνα. Εάν δεν βρεθούν αυγά και υπάρχει υποψία ότι δεν υπάρχουν βασίλισσες, το νεότερο στάδιο ανάπτυξης του γόνου που υπάρχει, υποδεικνύει πόσο καιρό είναι χωρίς βασίλισσα. Μια γρήγορη και άμεση αντίδραση εάν δεν υπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής νέας βασίλισσας για να δημιουργήσει το μελίσσι βασιλικά κελιά, είναι η πρόσθεση ενός πλαισίου με όλα τα στάδια ανοιχτού γόνου από άλλη αποικία.
Ύπαρξη τροφών
Οι μέλισσες αποθηκεύουν γύρη και μέλι στα κελιά που περιβάλλουν τον γόνο αρχικά και στη συνέχεια όταν πλεονάζουν σε ακρινά πλαίσια.
Κρατήστε σημειώσεις: Πως? Σημειώστε την κατάσταση της κυψέλης όταν είναι ορφανό με διάφορα σημάδια, την πρόοδο σε ότι αφορά την ανάπτυξη και τον αριθμό πλαισίων με γόνο, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα ή ‘παίζοντας’ με το άνοιγμα της εισόδου. Αυτό είναι μια πολύτιμη αναφορά για την επόμενη επιθεώρηση, ώστε να ελαχιστοποιούμε το χρόνο. Αν για παράδειγμα παρέμεινε στα ίδια επίπεδα ενώ υπάρχει πλούσια νομή τότε αυτό το μελίσσι απαιτεί ενδελεχή επιθεώρηση για να βρούμε το αίτιο στασιμότητας.
Αποθέματα μελισσιού σε γύρη και μέλι
