Εξάλειψη των νοσούντων αποικιών, ώστε να μην μπορούν να αναπαραχθούν
Όσο σημαντική είναι η απολύμανση του μελισσοκομικού υλικού για την κατάσταση των μελισσιών άλλο τόσο σημαντικός είναι και ο περιορισμός διασποράς των μολυμαντικών παθήσεων.
Ο στόχος κάθε μελισσοκόμου είναι να διατηρεί υγιείς, παραγωγικές αποικίες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη μείωση της συχνότητας και του επιπολασμού της νόσου στα μελίσσια. Ένας μελισσοκόμος πρέπει να λάβει όλα τα εύλογα μέτρα που απαιτούνται για να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα ένα παράσιτο ή ασθένεια που ανιχνεύεται στην κυψέλη του είτε να αποδυναμώσει την κυψέλη είτε να μεταφερθεί σε άλλη κυψέλη με δικούς του πάντα χειρισμούς. Οποιαδήποτε αδύναμη κυψέλη πρέπει να αντιμετωπίζεται έτσι ώστε να μην γίνεται ελκυστική για τις λεηλάτριες μέλισσες . Μία νεκρή κυψέλη ή οποιαδήποτε άλλη με ελάχιστες μέλισσες για να αποφευχθεί η λεηλασία πρέπει να αφαιρείται αμέσως από το μελισσοκομείο ή να αντιμετωπίζεται με τρόπο που να την αποτρέπει.
Μέτρα διαχείρησης για αποφυγή προβληματικών βασιλισσών στην αναπαραγωγή.
Οι βασίλισσες «υψηλής ποιότητας» θα πρέπει επίσης να είναι απαλλαγμένες από παράσιτα και ασθένειες. Παρόλο που το V. destructor δεν επηρεάζει άμεσα τις βασίλισσες (το άκκαρι δεν παρασιτεί τις προνύμφες της βασίλισσας), επηρεάζει την αναπαραγωγική δυναμική της βασίλισσας μέσω επιδράσεων σε κηφήνες (π.χ. παραγωγή σπέρματος). Η διατήρηση αναπαραγωγικών αποικιών με διατήρηση χαμηλών ποσοστών προσβολής από βαρρόα, που χρησιμοποιούνται για την εκτροφή βασιλισσών μπορεί επίσης να περιορίσει τον επιπολασμό των ιών. Η έκθεση σε ακαρεοκτόνα κατά την ανάπτυξη των μελισσιών θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την αναπαραγωγική υγεία της βασίλισσας. Επομένως, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείται καθαρό μη μολυσμένο κερί για τον εμβολιασμό και την παραγωγή βασιλισσών, καθώς και μη μολυσμένες πηγές τροφής για τις αναπτυσόμενες μέλισσες. Επιπλέον, οι θεραπείες για τη βαρρόα πρέπει να γίνονται με μεγάλη προσοχή, καθώς μπορούν να επηρεάσουν την επιβίωση των παρθένων βασίλισσων. Γενικότερα ένα πρόγραμμα αναπαραγωγής συνεπάγεται επιλογή των καλύτερων ατόμων για συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και την εξάλειψη των ατόμων που εμφανίζουν τις χειρότερες εκδηλώσεις αυτών των χαρακτηριστικών. Τα μελίσσια που υπόκεινται σε δοκιμές και παρατηρήσεις των παραμέτρων υγείας των αποικιών, θα πρέπει να λαμβάνονται προσεκτικά και καλά σχεδιασμένα μέτρα ελέγχου σε περίπτωση εμφάνισης οποιουδήποτε παθογόνου, παρασίτου ή ασθένειας. Πρέπει να λαμβάνεται αρχείο και να περιγράφεται η κατάσταση όταν διαπιστώνεται οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας. Στη συνέχεια, εάν η κατάσταση εγκυμονεί κίνδυνο, ο εκτροφέας θα πρέπει να αποφασίσει μεταξύ των ακόλουθων δυνατοτήτων: Να απομακρύνει το μελίσσι εάν υπάρχει κίνδυνος για τα υπόλοιπα ή να εφαρμόσει θεραπεία σε όλα τα μελίσσια.
Μέτρα μείωσης μετάδοσης ασθενειών
– Η επιτυχία αντιμετώπισης μιας ασθένειας είναι στενά συνδεδεμένη με το χρόνο διάγνωσης. Αν εντοπιστεί αμέσως, η αντιμετωπισή της γίνεται ευκολότερη και αποτελεσματικότερη στην επιμόλυνση των υπολοίπων μελισσιών.
-Αφεσμοί άγνωστης προέλευσης, θεωρούνται ύποπτοι κάποιας μόλυνσης και θα πρέπει να τοποθετούνται ξεχωριστά μέχρι να διαπιστωθεί η απουσία μολυσματικής ασθένειας.
-Απολύμανση του μελισσοκομικού υλικού με το κατάλληλο για την κάθε ασθένεια απολυμαντικό μέσο.
– Αποφυγή τροφοδότησης με γύρη ή μέλι άγνωστης προέλευσης
-Ενίσχυση της άμυνας του μελισσιού που επιτρέπει να αντιστέκονται καλύτερα σε διάφορες ασθένειες όπως πληθυσμιακή σύνθεση αλλά και ισορροπημένη διατροφή.
-Έκτακτες επιθεωρήσεις με προληπτικό χαρακτήρα θα πρέπει να γίνονται μόνο όταν εκδηλώνονται επιζωοτίες σε μία περιοχή, όταν υπάρχει στην είσοδο της κυψέλης μεγάλος αριθμός νεκρών μελισσών, όταν πραγματοποιούνται ψεκασμοί με εντομοκτόνα.
Η ιδέα να «αφήσουμε τη φύση να ακολουθήσει την πορεία της» και να επιτρέψουμε στις άρρωστες αποικίες να πεθάνουν, πολλαπλασιάζοντας έτσι μόνο τους ανθεκτικούς πληθυσμούς αποτελεί την άλλη όψη του νομίσματος. Η διατήρηση ζωντανών των ευπαθών μελισσών μέσω πολλαπλών παρεμβάσεων, αποτελεί μία προσέγγιση που χρησιμοποιείται συνήθως στη μελισσοκομία, αραιώνει όμως τη φυσική επιλογή για αντοχή στις ασθένειες. Η αύξηση της γονοτυπικής ποικιλότητας είναι μια άλλη τακτική για τη βελτίωση της αντοχής στις ασθένειες. Απαιτείται περισσότερη δουλειά για να γίνει κατανοητό πώς η γονοτυπική ποικιλότητα μπορεί να διατηρηθεί ή να αυξηθεί από μελισσοκόμους που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα διαχείρισης και εάν και πώς η γονοτυπική ποικιλότητα μπορεί να ενσωματωθεί σε παραδοσιακά προγράμματα αναπαραγωγής που έχουν εντοπίσει επιτυχώς αλληλόμορφα ανθεκτικότητας. Είναι σημαντικό να στοχεύουμε σε πρακτικές διαχείρισης της υγείας που έχουν τις ρίζες τους στις θεμελιώδεις αρχές της εξέλιξης. Τέτοια συστήματα διαχείρισης πρέπει να αντιμετωπίζουν πέρα των άλλων και άλλους στρεσογόνους παράγοντες, ιδίως φυτοφάρμακα και άλλα αγροχημικά που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν αρνητικά τις μέλισσες και τους άγριους επικονιαστές.
Γενικές επισημάνσεις
Όσο σημαντική είναι η απολύμανση του μελισσοκομικού υλικού για την κατάσταση των μελισσιών άλλο τόσο σημαντικός είναι και ο περιορισμός διασποράς των μολυμαντικών παθήσεων όπως αμερικάνικη σηψηγονία, νοσεμίαση κ.α. Βασική οδηγία είναι ο περιοζρισμός της παραπλάνησης, η μη πρόκληση λεηλασίας και να μην μεταφέρουμε μολυσμένο υλικό από κυψέλη σε κυψέλη.
